Een waterexpert in de Soedanese woestijn

Beeldmateriaal © Soufiane el Khinifri, DSS water expert

Een kort en hevig regenseizoen maakt het leven in vluchtelingenkampen in Soedan moeilijker. Kampen lopen het risico te overstromen. Ivar Lokhorst helpt namens Nelen & Schuurmans (via DSS Water) met het voorkomen van overstromingen in deze kampen. Een groot avontuur.

Je werkte in vluchtelingenkampen in Soedan. Hoe kwamen vluchtelingen daar terecht?
“Vorig jaar november begon in Noord-Ethiopië de oorlog tussen de Tigray-regio en de landelijke overheid. Er kwam een grote vluchtelingenstroom naar Soedan op gang. Sinds november zijn meer dan 60.000 Tigrayers de grens overgestoken. Ze worden opgevangen in 2 kampen en 2 ontvangstlocaties in Soedan. Gedaref is de grote stad tussen de 2 kampen. Verschillende ngo’s en de Verenigde Naties (VN) zijn hier al actief.”

Beide vluchtelingenkampen liggen middenin de woestijn. Waarom moet een waterexpert juist daar helpen?

“Een woestijn lijkt misschien een vreemde plek voor een waterexpert die veel kennis heeft van overstromingen! Maar Soedan kent een kort en zeer hevig regenseizoen. Als het hier eenmaal begint te regenen, lopen de kampen grote risico’s op overstromingen. Toen ik aankwam, had ik nog maar 4 maanden voordat het regenseizoen losbarstte. Ik moest dus snel aan de slag om plannen te maken én uit te laten voeren.”

Hoe heb je dat aangepakt?

“Samen met collega’s van de VN, support op afstand vanuit Nederland en de aanwezige ngo’s zochten we naar de best mogelijke oplossingen voor het aankomende regenseizoen.  Aan de ene kant is dat een technisch vraagstuk. Hoeveel water kunnen we verwachten en waar? Hoe kunnen we dit water afvoeren? Maar het is ook een planmatig vraagstuk. Waar kunnen we tenten naartoe verplaatsen en mag dat van de landeigenaar? Zijn er organisaties met de capaciteit om specifieke maatregelen tijdig op te zetten?”

Welke uitdagingen kwam je tegen tijdens dat werk?

“Ik moest behoorlijk wennen aan de werkomstandigheden. Ik ben niet gewend te werken in 45 graden Celsius. Daarnaast liggen de kampen binnen 40 kilometer van het conflictgebied. Dat brengt in de kampen de nodige veiligheidsmaatregelen met zich mee. Securitybriefings zijn er aan de orde van de dag. Door de briefings weet je welke risico’s er spelen en hoe je ermee moet omgaan. Met radiochecks weet de ‘control room’ altijd waar de hulpverleners zich bevinden.”

Hoe verschilt dit van het werk dat je normaal doet?

“Het is een totaal andere situatie dan het bureauwerk dat ik gewend ben! In Nederland los ik problemen op met datasets, data science technieken en modellen. Hier stroop ik mijn mouwen op en spring ik de greppel in om een profielmeting uit te voeren. Ook moest ik wennen aan de lange werkdagen, meer dan 12 uur was eerder regel dan uitzondering.”

Kun je globaal schetsen hoe het project verder verliep?

“Na tweeënhalve maand waren de drainageontwerpen en prioritering klaar en hebben we de aannemers gecontracteerd. Ngo’s zijn samen met de Tigrayers verantwoordelijk voor het uitvoeren van lokale maatregelen. We waren goed bezig, tot een positieve COVID-19-test voor mij roet in het eten gooide. Ik moest 2 weken in quarantaine. Daardoor miste ik de start van de werkzaamheden met één dag!”

“De ondersteuning hield niet op toen ik Soedan verliet. Experts en het remote-supportteam hebben de maanden daarna op afstand de uitwerking van de maatregelen gevolgd. En waar nodig ondersteund.”

“Op het moment van schrijven hebben we zo’n 70% van alle maatregelen uitgevoerd, terwijl de regentijd is begonnen. Gelukkig blijft de zeer extreme neerslag vooralsnog uit. Binnenkort toetsen we de maatregelen in de praktijk. Dan blijkt hopelijk dat mijn inspanningen het leven van de Tigrayers een stukje makkelijker hebben gemaakt!”

Wat is voor jou nu de optelsom van deze ervaring?

“Als ik op de hele ervaring terugkijk, ben ik dankbaar dat ik deze kans heb gekregen. Het was een stap in het onbekende. De goede support op zowel inhoudelijk als mentaal vlak vanuit Nederland en de VN, is onmisbaar. Vooral de ondersteuning van Nederlandse experts hielp mij om te vertrouwen op onderwerpen waar mijn kennis soms tekortschoot.”

“Het contact met de vluchtelingen is iets wat mij altijd zal bijblijven. De hartverscheurende verhalen aan de ene kant, maar ook de blijdschap dat ze goed zijn opgevangen. Ook het gevoel binnen de VN dat we elk probleem met z’n allen kunnen oplossen, was fantastisch. Ik neem zeker bepaalde aspecten mee uit mijn periode in Soedan. Ik pas bijvoorbeeld een meer planologische kijk op problemen toe en denk vaker na over meer dan één oplossing.”

“Terug in Nederland zien mijn werkdagen er weer uit als vanouds. Ik werk weer achter een bureau en niet langer in een greppel…”

Ook je kennis inzetten in rampgebieden?

Wil jij je net als Ivar ook als expert inzetten in watergerelateerde noodsituaties in het buitenland? DSS water is altijd op zoek naar nieuwe experts. Lees meer over DSS water en meld je aan als expert of neem contact op met dsswater@rvo.nl.