Bescherming Wateroverlast Noorderkwartier 2
- Opdrachtgever
- Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier
- Partners
- Hydrologic, HKV
- Jaar
- 2016-2020
- Locatie
- Heerhugowaard
Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier (HHNK) werkt aan een verbeterde aanpak voor bescherming tegen wateroverlast. Nelen & Schuurmans heeft HHNK ondersteund bij het bedenken en uitvoeren van deze nieuwe wateroverlastanalyse. Belangrijke pijlers hierbij zijn het zorgen voor goede basisgegevens, het automatiseren van de modelbouw en het uitvoeren van de ruimtelijke impactanalyses.
De uitdaging
Ten behoeve van klimaatadaptief waterbeheer is er meer aandacht vereist aan de beperking van wateroverlast. Eerder lag de focus bij wateroverlast op zorgplicht in en om de watergang, mede door de voorschriften uit het Nationaal Bestuursakkoord Water (NBW). Nu verbreedt de aandacht steeds meer naar de volledige omgeving die de overlast ervaart. HHNK heeft een proactieve rol genomen om een nieuwe methodiek voor wateroverlastbeheersing op te stellen en toe te passen die anticipeert op deze ontwikkelingen.
Onze oplossing
Nelen & Schuurmans heeft in het traject op drie manieren een bijdrage geleverd:
- Samen met Deltares en HHNK is de onderliggende methodiek opgesteld, de ‘Brede Methodiek Wateroverlast’.
- Tools en scripts om op eenvoudige wijze van brondata naar model te komen, zodat de modellen met weinig inspanning up-to-date gehouden kunnen worden.
- Nelen & Schuurmans heeft hydrodynamische 3Di modellen opgesteld en heeft HKV en Hydrologic ondersteund bij het uitvoeren van de watersysteemanalyses.
Een belangrijk uitgangspunt van de nieuwe methodiek is om de werking van het watersysteem én de buitenruimte zo gedetailleerd mogelijk te simuleren. De basis hiervoor zijn de brongegevens van het hoogheemraadschap (DAMO). Deze zijn op fouten gecontroleerd, gecorrigeerd en waar nodig aangevuld om te gebruiken in de modelschematisatie. Deze ‘modellentrein’ is grotendeels geautomatiseerd, met behoud van controle en inzicht in gemaakte keuzes. Hierdoor is het eenvoudig om van het gehele beheergebied gedetailleerde modellen te maken én up-to-date te houden.
Het terrein (buitenruimte, agrarische percelen, etc.) is in hoog detail gemodelleerd. Volgens het NBW is wateroverlast alleen gedefinieerd als overbelasting van het watersysteem; watergangen overstromen doordat zij het water onvoldoende kunnen bergen en/of afvoeren. HHNK heeft de afgelopen jaren veel geïnvesteerd om het watersysteem aan de normen te laten voldoen. Tegelijkertijd ontstaat wateroverlast door regen die direct op het terrein valt en over maaiveld afstroomt. Zeker bij hevige neerslag is deze maaiveldstroming een significant proces. Daarom is in de vernieuwde analyse ook deze vorm van wateroverlast (‘plasvorming’) meegenomen.
Klassiek wordt statistiek gebruikt om uit honderden neerslaggebeurtenissen de herhalingstijden van waterstanden af te leiden. Dit is mogelijk wanneer het model wordt beperkt tot uitsluitend de watergangen (ook wel 1D genoemd). Het nadeel van deze methode is dat er geen gedegen berekening plaatsvindt van water dat uit de watergangen overstroomt, waardoor plasvorming en maaiveldstroming niet worden meegenomen. Daarom is er in deze studie voor gekozen met behulp van statistiek vooraf een aantal representatieve scenario’s te bepalen. Daarmee heeft detaillering in de modellering voorrang gekregen ten opzichte van de stochastenstatistiek achteraf.
Het resultaat
Met de studie Bescherming Wateroverlast Noorderkwartier 2 heeft Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier een vooruitstrevende wateroverlastanalyse uitgevoerd, waaraan Nelen & Schuurmans vanaf een vroeg stadium bijdragen heeft geleverd. De gedetailleerde modelresultaten zijn gebruikt om zeer locatie specifiek de veroorzaakte impact en schade te bepalen. Deze data hebben het mogelijk gemaakt om op objectieve wijze knelpunten te bepalen en de kosten en baten van maatregelen te bepalen.
Maarten Poort van het Hoogheemraadschap blikt tevreden terug: “Wij kennen Nelen & Schuurmans als een bureau met state-of-the-art kennis op het gebied van hydrologie, hydrodynamica en de toepassing van hydrologische hydrodynamische modellen.”
Alle cases