Klimaatbestendig ontwikkelen Bodem en Water gestuurd
- Opdrachtgever
- Gemeente Oss
- Jaar
- 2023
- Locatie
- Oss (Noord-Brabant)
De woningbouwopgave in Nederland is een complexe puzzel. Het klimaat verandert, dus niet op alle plekken kunnen zonder risico’s woningen worden gebouwd. In deze opdracht hebben we daarom onderzocht of woningbouw mogelijk is aan de westrand van de gemeente Oss.
De uitdaging
De gemeente Oss heeft het voornemen om aan de westzijde van haar stad een wijk met 3.000 woningen en voorzieningen te realiseren. Het gebied dat ze daarvoor hebben aangewezen is volgens de provincie vanuit het bodem- en watersysteem echter slechts beperkt geschikt voor verstedelijking. Het gebied ligt namelijk in een laaggelegen polder en hierdoor wordt er getwijfeld of duurzame woningbouw wel mogelijk is. Daarom is er door de provincie, gemeente en het waterschap afgesproken om een botsproef uit te voeren, waarbij locatie specifieke kenmerken worden geïnventariseerd om op basis daarvan te beoordelen of het realiseren van een stadswijk haalbaar en verantwoord is; nu en in de toekomst. Dit vanuit de optiek van bodem en water sturend.
Onze oplossing
Na een analyse van het gebied, zijn we direct aan de slag gegaan met een eerste doorrekening. De gemeente Oss heeft hiervoor een eerste verkavelingsplan opgesteld. Om zowel voldoende berging als drooglegging in het gebied te creëren, wordt uitgegaan van onderstaand conceptprofiel. Het oppervlaktewater wordt als losstaand systeem aangelegd en staat niet in verbinding met de polderwatergangen. Overtollig regenwater kan als eerst in het oppervlaktewater geborgen worden, maar ook in de wadi’s en vervolgens in de groenstroken. Eventueel kan overtollig regenwater in extreme situaties ook (tijdelijk) op de weg geborgen worden.
Het concept-verkavelingsplan is verwerkt in de modelrasters van het 3Di model van de gemeente en is doorgerekend met twee extreme buien: 70 en 90 millimeter in een uur.
Omdat de aanwezigheid van hoge grondwaterstanden in het gebied mogelijk een negatieve invloed hebben op de woningbouwontwikkeling, is er parallel aan de doorrekening een werksessie georganiseerd over grondwater. Grondwaterspecialisten van de provincie, waterschap, gemeente en Nelen & Schuurmans hebben op basis van bodemkenmerken en grondwatermetingen de situatie geanalyseerd. Op deze manier is er een gezamenlijk en data gedreven beeld gevormd over de situatie van het grondwater in het gebied.
Het resultaat
De eerste concept-inrichtingsplannen voor de wijk bevatten veel groen en ruimte voor waterberging ten tijde van extreme buien. De hydrodynamische berekeningen laten zien dat extreme buien in de wijk opgevangen en geborgen kunnen worden, zonder dat er overlast ontstaat. Er vindt daarbij ook geen afwenteling plaats naar de naast liggende polder. Daarnaast is er sprake van een gesloten grondbalans. Dit betekent dat de grond die nodig is voor ophoging komt vanuit het projectgebied zelf. Op basis van de werksessie over het grondwater is er wel geadviseerd om nog een aantal aanpassingen te maken aan de concept-inrichtingsplannen om het risico op grondwateroverlast te verminderen. Wanneer het ontwerp dusdanig wordt aangepast én vervolgens hydrodynamisch getoetst wordt, kan gesteld worden dat de ontwikkeling duurzaam gerealiseerd kan worden vanuit de optiek bodem en water sturend.
Alle cases